Lập quy hoạch cho ĐBSCL

Định hướng lại nông nghiệp, thủy sản

Năm 2017, Chính phủ ban hành Nghị quyết 120/NQ-CP về phát triển bền vững vùng ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH). Trong kế hoạch này Chính phủ giao Bộ KH-ĐT chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng “Quy hoạch tổng thể phát triển bền vững ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”.

Hiện nay, quy hoạch này đã hình thành với dự thảo là “Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” (gọi tắt là Quy hoạch tích hợp). Theo Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Trần Quốc Phương, ĐBSCL được xác định là vùng trọng điểm sản xuất lương thực, thủy sản, cây ăn quả của cả nước, góp phần quan trọng cho an toàn, an ninh lương thực quốc gia và đóng góp to lớn vào xuất khẩu nông sản, thủy sản. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, ĐBSCL càng có nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng đang đứng trước các thách thức, như tác động tiêu cực của BĐKH, nước biển dâng và các thảm họa thiên tai… ảnh hưởng đến sinh kế, đời sống người dân và tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế – xã hội.

Quy hoạch ĐBSCL cần chú trọng phát triển hạ tầng giao thông. Trong ảnh: Cầu Vàm Cống thuộc dự án kết nối khu vực trung tâm ĐBSCL

Ông Ian Hamilton, quyền Trưởng nhóm tư vấn Quy hoạch tích hợp, nhận định: “Quy hoạch tích hợp định hướng lại nền nông nghiệp và thủy sản trên cơ sở phân vùng sinh thái nông nghiệp và các động lực tự nhiên nhằm sản xuất ra sản phẩm có giá trị cao hơn, đa dạng hơn. Bên cạnh đó, quy hoạch sẽ giúp bảo tồn sinh khối biển, tăng khả năng giữ nước ở vùng thượng đồng bằng, giảm tốc độ xói lở bờ sông và khai thác nước ngầm”.

Theo Liên danh tư vấn Royal Haskoning DHV&GIZ, trong phương hướng phát triển hệ thống thủy lợi sẽ chia ĐBSCL thành 3 tiểu vùng: vùng nước ngọt (lùi vùng ngọt vào khu vực an toàn tự nhiên, không can thiệp), vùng chuyển tiếp (chấp nhận ngọt – mặn theo mùa, chỉ điều tiết, không ngăn mặn) và vùng mặn (tuần hoàn nước biển, phát triển thủy sản và phục hồi sinh thái). Theo kế hoạch này, vùng nước ngọt (thuộc khu vực Đồng Tháp Mười và Tứ giác Long Xuyên) sẽ phục hồi không gian chứa lũ và sức khỏe đất, tăng diện tích thủy sản nước ngọt bằng giải pháp giảm lúa vụ 3, xả lũ vào ruộng. Đối với vùng nước ngọt (khu vực nước ngọt giữa sông Tiền và sông Hậu) cần chuyển đổi diện tích lúa, phát triển cây ăn trái, hoa màu và nuôi trồng thủy sản, phát triển khu dân cư, đô thị. Vùng chuyển tiếp duy trì mô hình canh tác thuận theo mùa (mô hình lúa tôm).

Bổ sung nhiều dự án giao thông

Lãnh đạo nhiều tỉnh, thành ĐBSCL kiến nghị bổ sung nhiều dự án giao thông vào Quy hoạch tích hợp. Ông Lê Văn Phước, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, phân tích: “Quy hoạch tích hợp nêu ra 5 quan điểm định hướng phát triển nhưng vấn đề cần thiết ưu tiên hiện nay đối với ĐBSCL là quan điểm thứ 5: tập trung vào phát triển hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông”.

Lãnh đạo UBND tỉnh Tiền Giang cũng đề nghị bổ sung tuyến giao thông ven biển ĐBSCL từ TP HCM – Long An – Tiền Giang – Bến Tre – Trà Vinh – Sóc Trăng; tuyến đường tỉnh 864 nối dài bắt đầu từ Quốc lộ 30 (huyện Cái Bè) và kết thúc tại huyện Gò Công Đông, nối kết với tuyến đường đê biển và đường ven biển ĐBSCL với chiều dài toàn tuyến 111 km vào Quy hoạch tích hợp.

Ông Lâm Hoàng Nghiệp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, đề xuất bổ sung cảng biển nước sâu tại Trần Đề vào Quy hoạch tích hợp nhằm định hướng phát triển kinh tế. Đồng thời cũng cần bổ sung dự án tuyến đường bộ ven biển kết nối các tỉnh ven biển Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau để phòng chống thiên tai, thúc đẩy phát triển kinh tế biển. Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Tháp cũng nêu ý kiến về việc đơn vị tư vấn rà soát với Bộ Giao thông Vận tải về tiến độ và nguồn vốn đối với 2 dự án hiện nay đã xác lập là đường cao tốc An Hữu – Cao Lãnh và Mỹ An – Cao Lãnh; cập nhật sơ đồ tuyến cao tốc Hồng Ngự – Trà Vinh vào dự thảo báo cáo chính Quy hoạch tích hợp.

“Quy hoạch tích hợp đang trong giai đoạn lấy ý kiến đóng góp của các bộ, ngành, địa phương, dự kiến báo cáo trình hội đồng thẩm định quy hoạch vùng trong tháng 12-2020 và trình Thủ tướng phê duyệt vào cuối năm nay” – Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.