Cá đuối chiên sả ớt

Cá đuối chiên sả ớt.

      Cá đuối có hình rẻ quạt, đuôi dài, da màu xanh rêu, xem tivi thấy chúng bơi đẹp như cánh diều. Cá đuối biển có nhiều loại: cá đuối điện có hình dạng như cây đàn guitar, khi bị nó đâm, chỗ bị đâm tê như điện giật. Ở vùng biển Phan Thiết có cá đuối ó, hình dáng như con chim ó, là loại có giá đắt vì thịt rất ngon. Ngoài ra còn có cá đuối én, cá đuối bông, cá đuối sen…, các loại cá này có hình dạng giống như tên gọi của nó. Các loại cá đuối biển có khuyết điểm là khi thành món thường có mùi tanh, khai. Trái lại, cá đuối sông thì không có mùi khó chịu ấy sau khi chế biến. Nhưng, muốn thưởng thức hương vị tuyệt vời của loại cá này đều phải ăn nóng.

Giống như cá đuối biển, cá đuối sông cũng được chế biến thành nhiều món ăn như vậy. Đơn giản nhất là ướp muối rồi đem cá đi nướng. Nếu ướp với muối ớt, hương vị món nướng này càng thêm hấp dẫn. Siêng một chút thì ướp cá với sả ớt đem chiên trên bếp lửa. Món ăn vừa ngọt vừa cay vừa thơm nồng cũng đâu phải là “hèn”, nhất là trong những bữa tiệc. Cá đuối thường được bà con Nam bộ nấu chua với me. Tuy nhiên, món này muốn ăn ngon phải dùng cơm mẻ nấu. Vị chua của cơm mẻ vừa dịu vừa thanh, lại kích thích tiêu hóa rất tốt, khiến chúng ta ăn ngon miệng. Ở miệt Kiên Giang, theo tập quán, các món canh chua cá biển, trong đó có cá đuối, thường được nấu chung với sả ớt, cùng với các nguyên phụ liệu thông thường, gọi là canh chua sả ớt. Sả và ớt bằm ướp với cá trước khi nấu có ưu điểm là giúp khử mùi cá đuối khiến món ăn thơm và cay nồng vị sả, vị ớt, lại tiêu thực. Mùi thực vật này hòa cùng mùi thủy động vật tạo nên hương vị đặc sắc trong vòm họng đến khó quên.

Biến tấu khác của món ăn từ cá đuối là món cá đuối nấu chua với bắp chuối. Lạ miệng hơn là món cá đuối hấp bắp chuối. Cá đuối làm sạch, thịt màu đỏ tươi có sớ, cắt từng miếng cỡ ba ngón tay. Lựa bắp chuối lá, mới cho món ăn ngon, xắt miếng vừa ăn, hoặc dùng tay xé từng miếng như xé phay thịt gà. Gốc hành lá rửa sạch; nấm mèo hoặc nấm đông cô rửa sạch, để ráo. Bún tàu ngâm nở, cắt khúc vừa ăn. Cho tất cả các hỗn hợp này vào tô lớn với gia vị, trộn đều, đem hấp. Khi chín, rắc ít tiêu bột. Món này chấm nước mắm giấm đường tỏi ớt đã ngon, nhưng ngon tuyệt là khi chấm muối (hột) ớt, đậm đà khẩu cái. Độc đáo nữa là khi ăn ta chẳng phân biệt đâu là thịt cá đâu là bắp chuối, vì cả hai đều ngon như nhau.

Người Nam bộ ưa thích món cà ri, nên cá đuối không sao “thoát” được chế biến thành món này. Cá làm sạch, lóc bỏ phần da lưng, cắt từng miếng vuông vừa ăn, ướp với bột cà ri cùng muối, đường, tiêu, hành, bột ngọt… trong vòng 15 phút. Sau đó xào trên bếp lửa cho gia vị thấm, đổ nước dão nước cốt dừa vào, đậy nắp vung, đun tiếp. Món ăn chín, nêm nếm vừa ăn, chan nước cốt dừa làm mặt, múc ra tô, dọn ra bàn. Món này ăn với bánh mì hoặc với bún đều ngon tuyệt.

“Bà con” cà ri cá đuối là món cá đuối xào lăn - cũng là món ưa thích của người Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, để hoàn thành món này cần có thêm một số nguyên liệu, như: bún tàu, nấm rơm, nấm mèo, hành lá cắt khúc,… Thường, món này dùng để ăn cơm, nhưng cũng được dùng với bánh mì. Bẻ từng miếng bánh mì chấm vào nước xào lăn sền sệt cho vào miệng nhai sẽ nghe tất cả mùi vị đặc trưng của món ăn ngấm sâu vào lục phủ ngũ tạng. Thường, món này chỉ dùng để “đãi” các ông làm mồi nhậu. Lại càng thêm phần hấp dẫn, vì rượu hoặc bia sẽ nhanh chóng xua tan vị béo dài lâu trong dạ dày của nước cốt dừa.

Người xứ Bình Định rất khoái khẩu với món cá đuối um. Để làm món này, người ta cạo sạch nhớt cá, xắt miếng cỡ hai ngón tay, ướp hành, ớt, bột nghệ, nước mắm cùng một chút đường cho dịu. Khử dầu, cho cá vào chảo, xào cho thịt cá săn thì cho chuối chát, khế và măng chua cùng một ít nước lã vào. Đun cá trên ngọn lửa liu riu để thịt cá thấm gia vị và chín mềm, nêm hành, ngò, lá lốt… Thường thì khi um người ta không thể không thiếu sự hiện diện của gan cá. Khi món um chín sẽ có màu vàng óng ánh. Đó là màu vàng của gan cá tan nhừ, màu vàng bột nghệ hòa cùng dầu. Múc cá ra tô, ăn nóng với bánh tráng dày nướng hoặc ăn với cơm hay bún, bánh mì cũng đều hấp dẫn. Đây là món ăn dân dã, rẻ tiền, có mặt ở quán nhậu bình dân và ngay cả nhà hàng sang trọng của xứ biển miền Trung này.

Đâu chỉ đơn điệu như vậy, cá đuối còn được dùng làm món hấp cuốn bánh tráng rau sống, món lẩu nóng bốc hơi trên bếp lò nhúng rau xanh ăn với bún hoặc đãi bạn nhậu đầy hứng khởi. Dù làm thành món gì, nếu muốn món ăn ngon, cũng đều phải sử dụng cá đuối lớn, nhất là phải có gan cá. Cá lớn, thịt dai và ngon hơn cá nhỏ. Còn gan cá góp phần quan trọng tăng độ ngon cho món ăn. Nếu gan cá bùi béo thì thịt cá mềm khi nhai, nhưng thú vị và hấp dẫn nhất là những miếng xương cá đầy sụn, nhai nghe sừn sựt. Cá đuối là món ăn ngon lại hàm chứa nhiều chất dinh dưỡng, bồi bổ sức khỏe cho cơ thể nên bà con rất chuộng.