Sâu nặng nghĩa tình với bác Sáu Dân

Giúp TP HCM “tự tháo gỡ” để “bung ra”

Năm 1977, sau Đại hội Đảng lần thứ IV, anh Sáu Dân làm Bí thư Thành ủy kiêm Chủ tịch UBND TP HCM. Bằng bản lĩnh năng động và khả năng sáng tạo của mình, trên cơ sở lăn lộn trong thực tiễn của đời sống nhân dân, anh Sáu cùng Đảng bộ TP HCM đã mày mò tìm kiếm và phát hiện ra mô hình quản lý kinh tế thích hợp. Có người gọi đó là thời kỳ “khủng hoảng trong sự trưởng thành của thành phố” nên phải “tự tháo gỡ”, “tự cởi trói” để làm “bung ra” sức sản xuất nhằm tự cứu lấy mình.

Đầu năm 1979, ở TP HCM đã xuất hiện một số mô hình “tháo gỡ” trong những cơ sở sản xuất công nghiệp. Điển hình là Công ty Bột giặt Miền Nam và Xí nghiệp Liên hiệp Thuốc lá II. Riêng Xí nghiệp Liên hiệp Thuốc lá II chỉ trong vòng một tháng cuối năm 1980 đã hoàn thành một khối lượng sản phẩm bằng 40% chỉ tiêu kế hoạch của cả năm 1980, bằng cách tháo gỡ các khâu nguyên liệu, vật tư và áp dụng lương khoán, lương sản phẩm. Lúc đó, nhiều người bất ngờ trước khả năng “bung ra” năng lực sản xuất của các xí nghiệp. Nhiều xí nghiệp khác đồng loạt tiến hành “tháo gỡ”, “bung ra” và đều tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả. Nhờ có những thí điểm này, năm 1980 giá trị sản lượng công nghiệp TP HCM đã tăng 20% so với năm 1979.

Nhạy bén trước hiện tượng nảy sinh các nhân tố mới, dưới sự lãnh đạo của anh Sáu Dân, Thành ủy TP HCM đã phát động hai đợt hoạt động rất quan trọng: Một là, phong trào học tập và nhân điển hình tiên tiến trong từng ngành, trước hết ở ngành công nghiệp chế biến, cơ khí, dệt. Hai là, cùng với sự giúp đỡ của nhiều ngành trung ương, tổ chức một đợt khui kho đưa vào sử dụng những vật tư tồn đọng một cách phi lý do cơ chế cũ ràng buộc; mở khu triển lãm giới thiệu mua bán vật tư, tận dụng phế liệu, phế thải, tăng quyền chủ động cho cơ sở, hợp tác kinh doanh giữa các đơn vị, ngành trên địa bàn TP và khu vực. Thuật ngữ “liên kết” trong việc hợp tác sản xuất – kinh doanh đã phát sinh trên cơ sở đó và trong thời gian đó. Kết quả của việc “tháo gỡ” và “bung ra” giúp giá trị sản lượng công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn TP gia tăng. Năm 1981 tăng 26% so với năm 1980.

Từ một TP tiêu thụ là chủ yếu, TP HCM đã từng bước trở thành một TP sản xuất. TP còn tiến xa hơn nữa trong việc quyết định thí điểm khu vực quốc doanh sản xuất kinh doanh theo cơ chế thị trường. Đó là thí điểm Xí nghiệp Dệt Thành Công với nguyên tắc “tự trang trải”; thí điểm Công ty Lương thực với nguyên tắc “bán theo giá đảm bảo kinh doanh”, vận dụng quy luật giá trị trao đổi hàng hóa hai chiều với các tỉnh, mua bán, thanh toán bằng tiền mặt, từng bước xóa bỏ chế độ mua bán lương thực theo sổ.

Những đóng góp của anh Sáu Dân về quá trình tìm tòi sáng tạo thí điểm cơ chế mới của TP HCM đã góp phần vào việc hình thành đường lối đổi mới kinh tế của Đảng ta qua nhiều giai đoạn thực nghiệm và tạo ra những bước đột phá.

Trần Hữu Phước (nguyên Thư ký – Trợ lý Thủ tướng Võ Văn Kiệt)