Giá vàng bao giờ hết hỗn loạn?

Cuối ngày 21-3, giá vàng SJC được mua vào – bán ra ở mức 78,8 – 80,8 triệu đồng/lượng, giảm tới 1,2 triệu đồng/lượng so với mức đỉnh trong ngày.

“Nóng – lạnh” liên tục

Từ đầu năm 2022 đến nay, giá vàng thế giới từ 1.830 USD/ounce đã leo lên 2.200 USD/ounce, tăng khoảng 170 USD/ounce, tương đương tăng 5,1 triệu đồng/lượng. Trong khi đó, giá vàng SJC nhảy vọt từ 60 triệu đồng/lượng vào đầu năm 2022 lên 82 triệu đồng/lượng lúc 9 giờ ngày 21-3, tức tăng khoảng 22 triệu đồng/lượng. Đáng chú ý, giá vàng SJC cao hơn giá vàng thế giới quy đổi lên tới trên 15 triệu đồng/lượng.

Theo các chuyên gia, bối cảnh lãi suất tiền gửi sụt giảm, các kênh đầu tư chứng khoán, bất động sản tiềm ẩn rủi ro và kỳ vọng giá vàng thế giới tăng tiếp đã thúc đẩy người dân gia tăng nắm giữ vàng.

Diễn biến trên thị trường vàng khiến nhà đầu tư và người dân nắm giữ vàng “đau tim”. Đầu tháng 3-2024, có thời điểm người dân đổ xô mua vàng khi giá vàng biến động loạn xạ và lập đỉnh lịch sử với mốc 82,2 triệu đồng/lượng. Tuy vậy, cũng có lúc giá vàng rớt hàng triệu đồng/lượng, chẳng hạn khi Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có biện pháp can thiệt để bình ổn thị trường vàng cuối năm 2023.

Về nguồn cung vàng, tình trạng khan hiếm tiếp tục bởi NHNN không sản xuất vàng miếng SJC kể từ khi Nghị định 24/2012 của Chính phủ về quản lý thị trường vàng có hiệu lực. Người dân đang nắm giữ vàng miếng không bán ra càng khiến giá vàng tăng liên tiếp. Các tiệm vàng cho biết không có nguyên liệu để sản xuất vàng nhẫn, vàng trang sức; có lúc phải mua nguyên liệu trôi nổi, kích thích tình trạng nhập lậu vàng, tác động tiêu cực đến tỉ giá VNĐ/USD trên thị trường tự do.

Ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA), cho hay theo Hội đồng Vàng thế giới, nhu cầu vàng của Việt Nam lên tới 40- 60 tấn/năm. Nếu NHNN nhập khẩu vàng để đáp ứng nhu cầu này sẽ làm cho dự trữ ngoại tệ hao hụt rất lớn, ảnh hưởng đến điều hành chính sách tiền tệ và ổn định kinh tế vĩ mô.

“Nghị định 24/2012 quy định NHNN là đơn vị độc quyền xuất nhập khẩu, sản xuất vàng miếng SJC. Thế nhưng, hàng chục năm qua, cơ quan này không nhập khẩu lẫn sản xuất vàng miếng do không có chức năng kinh doanh và không thể dùng trữ ngoại tệ quốc gia mua vàng nguyên liệu” – ông Hùng phân tích.

Theo một số doanh nghiệp (DN), điểm nghẽn trên có thể là nguyên nhân khiến thị trường vàng trong nước gần đây khá hỗn loạn, tác động không tốt đến thị trường tài chính. Trước bối cảnh này, Thủ tướng đã liên tục triệu tập nhiều cuộc họp, ban hành hàng loạt văn bản yêu cầu NHNN rà soát, đề xuất sửa đổi Nghị định 24/2012.

Nên xem xét cho doanh nghiệp nhập khẩu vàng

Ông Huỳnh Trung Khánh, cố vấn cao cấp Hội đồng Vàng thế giới tại Việt Nam kiêm Phó Chủ tịch VGTA, cho hay từ nhiều năm qua, VGTA cùng một số chuyên gia đã kiến nghị bỏ cơ chế nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, cấp phép sản xuất vàng miếng cho một số DN đủ điều kiện. Mục đích là nhằm tăng cung cho thị trường vàng, nhất là cung vàng miếng SJC vốn từ hơn chục năm nay không có nguồn nhập khẩu. Đồng thời, góp phần xóa bỏ tình trạng vàng SJC “một mình một chợ”, không liên thông với thế giới.

Ông Khánh góp ý việc cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu có thể thực hiện theo hạn ngạch (quota). Khi thị trường ổn định sẽ bỏ quota hoặc điều chỉnh dần theo tình hình thực tế.

Theo lãnh đạo VGTA, khi nhu cầu nắm giữ vàng miếng tiếp tục tăng, giá sẽ rất khó lùi về ngang bằng giá thế giới. Trong khi đó, thị trường quốc tế không mặn mà với vàng miếng, chỉ thu mua vàng nữ trang. “Nếu quy định việc nhập khẩu vàng chỉ để sản xuất vàng nhẫn thì DN nhập khẩu sẽ có động lực phát triển đa dạng sản phẩm, tạo ra nhiều việc làm cho người lao động. Trong điều kiện thị trường thuận lợi, DN có thể xuất khẩu nữ trang vàng” – lãnh đạo VGTA chỉ rõ.

GS-TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, nhìn nhận nếu trao quyền sản xuất vàng miếng cho DN thì thị trường sẽ xuất hiện nhiều thương hiệu, tạo sự cạnh tranh, hạn chế vị thế độc quyền của vàng miếng SJC và người dân có cơ hội lựa chọn.

Chuyên gia vàng Trần Duy Phương phân tích: Việc bỏ độc quyền vàng miếng SJC phải đi kèm với cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu thì mới giúp tăng cung thị trường, từ đó thu hẹp cách biệt giá vàng trong nước với thế giới. “Gần đây, giá vàng SJC liên tục biến động mạnh với mức tăng giảm cả triệu đồng mỗi ngày đã kích thích nhu cầu “lướt sóng” vàng kiếm lời. Nếu giá vàng SJC ổn định, thu hẹp khoảng cách với giá thế giới thì sẽ góp phần hạn chế tình trạng này” – ông Phương nêu quan điểm.