Bánh chưng, bánh dầy – sản vật văn hóa, tâm linh độc đáo

Từ xưa đến nay, những sản vật bánh chưng, bánh dầy có một vị trí quan trọng trong tâm thức của người Việt Nam. Những sản vật có từ lâu đời thể hiện quan niệm về vũ trụ của người xưa, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Quốc tổ Hùng Vương.

Gói bánh chưng, bánh dầy dâng Quốc Tổ Hùng Vương.

Bánh chưng, bánh dầy được chế biến từ lúa nếp thơm, một sản phẩm tiêu biểu của nghề trồng lúa nước có từ thời Vua Hùng. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, hai sản vật này gắn với câu chuyện huyền sử về lòng hiếu thảo của chàng hoàng tử Lang Liêu thời Hùng Vương dựng nước, sâu xa hơn là ý chí vượt khó, cần cù lao động khẩn hoang, mở mang bờ cõi, khẳng định chủ quyền của người Việt trên những vùng hải đảo Biển Ðông, được giữ gìn, truyền tụng qua các thế hệ. Bánh chưng với nhân mỡ hành, đậu xanh, bên ngoài bọc lá dong xanh vuông vức tượng trưng cho đất; bánh dầy làm từ gạo trắng, thổi xôi giã nhuyễn, nặn tròn trịa biểu tượng của trời. Bánh chưng, bánh dầy là hình ảnh của quê hương với mầu xanh ruộng đồng, sông núi, được làm ra từ những hạt “ngọc thực” quý nhất của thiên nhiên, sinh sôi nảy nở trên những triền đất phù sa đồng bằng dưới sức lao động của con người. Những sản vật giản dị, đậm đà hương vị không những ẩn chứa các giá trị văn hóa và tâm linh mà còn mang ý nghĩa triết lý nhân sinh sâu sắc.

Ngày nay, cứ vào mỗi dịp mùa xuân tháng ba âm lịch, nhân dịp Giỗ Tổ Hùng Vương, những người con đất Việt từ nam ra bắc lại tiếp nối truyền thống tốt đẹp ấy, mở hội thi gói bánh chưng, giã bánh dầy ở nhiều nơi, dâng cúng Tổ tiên và những bậc tiền hiền dựng nước. Không chỉ đơn giản là một món ăn truyền thống, các công đoạn chuẩn bị, chế biến và trình bày còn thể hiện sự tập trung, khéo léo và tinh tế của người thể hiện.

Trong không khí rộn ràng, phấn khởi của mùa Lễ hội Ðền Hùng – Giỗ Tổ Hùng Vương năm nay, chắc chắn không thể thiếu đi nét đẹp văn hóa ấy. Các đội tham gia gói bánh chưng, giã bánh dầy truyền thống trong dịp khai hội Ðền Hùng vừa qua tại Khu di tích lịch sử Ðền Hùng (Phú Thọ) đã mang đến một cuộc thi tài sôi nổi, mang đậm bản sắc văn hóa. Từ những hạt gạo thơm tinh túy của đất trời, với bàn tay tài năng của các nghệ nhân vùng đất Tổ đã tạo nên những chiếc bánh vừa đẹp mắt, vừa thơm ngon. Bằng tất cả lòng thành kính hướng về cội nguồn, những chiếc bánh thảo thơm là lễ vật ý nghĩa tri ân các Vua Hùng, là lời nguyện cầu và cũng là niềm tin vào quốc thái dân an, mùa màng bội thu, ấm no, hạnh phúc.

Nguồn Nhân dân