Đại biểu QH góp ý về việc tổ chức HĐND ở các cấp chính quyền

Sáng ngày 24/11, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, cho ý kiến về Dự án Luật chính quyền địa phương. Tại phiên thảo luận, các đại biểu Quốc hội tán thành với sự cần thiết xây dựng Luật tổ chức chính quyền địa phương. Việc ban hành Luật tổ chức chính quyền địa phương không chỉ nhằm khắc phục những bất cập, tồn tại của Luật tổ chức HĐND và Ủy ban nhân dân (UBND) sau 11 năm thi hành, mà còn nhằm cụ thể hóa những quy định mới của Hiến pháp và chủ trương, chính sách của Đảng về đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương nhằm nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của chính quyền địa phương.

Nội dung tổ chức chính quyền địa phương nhận được nhiều góp ý của đại biểu Quốc hội. Các đại biểu cho rằng, đây là vấn đề hệ trọng của quốc gia, nên cần thảo luận, cân nhắc thận trọng. Dự thảo đưa ra 2 phương án: phương án 1 ở đơn vị hành chính quận, phường chỉ tổ chức UBND, không tổ chức HĐND. Phương án 2: Cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND được tổ chức ở tất cả các đơn vị hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, đơn vị hành chính tương đương thuộc thành phố trực thuộc Trung ương; xã, phường, thị trấn.

Các đại biểu họp phiên tổng thể tại hội trường (Ảnh: Quang Trung)

Các đại biểu bày tỏ đồng tình với phương án không tổ chức HĐND ở cấp quận, phường. Đại biểu Trần Du Lịch và Nguyễn Thị Quyết Tâm (đoàn thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, việc có hay không có HĐND ở cấp quận phường phải căn cứ vào hiệu quả thực tế, tránh tình trạng chỉ có hình thức như ở một số nơi thời gian qua.

Bày tỏ nhất trí với việc không tổ chức HĐND ở cấp quận, phường, đại biểu Đỗ Thị Hoàng (đoàn Quảng Ninh) cho rằng, nên lựa chọn phương án ở đô thị chỉ có duy nhất một cấp chính quyền vì đặc điểm dân đô thị đông nhưng chủ yếu là người nhập cư với các thành phần khác nhau, phong tục tập quán, văn hóa khác nhau, các liên kết dân cư và liên kết cộng đồng lỏng lẻo hơn dân cư ở các làng xã ở vùng nông thôn.

Do đặc điểm lao động đô thị kinh tế chủ yếu là công nghiệp, dịch vụ và hình thành các trung tâm thương mại, công nghiệp dịch vụ tài chính, ngân hàng cùng với mạng lưới hạ tầng khoa học kỹ thuật đan xen, xuyên suốt phi địa bàn. Việc phân định địa giới hành chính nội vùng đô thị chỉ có tính chất ước lệ, không có ý nghĩa về kinh tế, xã hội đầy đủ như ở vùng nông thôn.

Đa số đại biểu đánh giá việc đưa ra 2 phương án có hay không có HĐND cấp quận, phường tại Dự án luật đều chưa có căn cứ phân tích rõ ràng. Vì vậy Ban soạn thảo cần làm rõ những luận cứ khoa học mang tính thuyết phục hơn. Tuy nhiên, bày tỏ quan điểm của mình, các đại biểu Trần Ngọc Vinh (đoàn Hải Phòng), Danh Út (Kiên Giang), Phương Thị Thanh (Bắc Kạn) và nhiều đại biểu khác  đề nghị nên theo phương án 2 tức là cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND được tổ chức ở tất cả các đơn vị hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, đơn vị hành chính tương đương thuộc thành phố trực thuộc trung ương; xã, phường, thị trấn.

Đại biểu Trần Minh Diệu (đoàn Quảng Bình) đề nghị: “Việc thiết kế chính quyền địa phương vẫn phải theo hướng tổ chức các cấp chính quyền gồm HĐND và UBND ở các đơn vị hành chính như phương án 2 của Dự thảo là phù hợp. Mô hình này là đúng với nguyên tắc rất quan trọng của một thiết chế dân chủ là ở đâu có quyền lực, ở đó có sự giám sát quyền lực của nhân dân”.

Nhiều đại biểu cho rằng không nên theo phương án không có HĐND ở cấp quận, phường, vì việc tổng kết, thực hiện  thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND ở huyện, quận, phường thời gian qua chưa đủ khẳng định kết quả vì thiếu cơ sở lý luận. Về mặt thực tiễn cũng chưa đủ sức thuyết phục cho việc bỏ HĐND ở cấp quận phường, do vậy đề nghị để phương án 2.

Các ý kiến này cho rằng, sự khác nhau của chính quyền đô thị và chính quyền địa phương ở chỗ do đặc điểm kinh tế – xã hội khác nhau nên phương thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ cũng khác nhau, nhưng tính nhân dân, tính đại diện cho quyền lực của nhân dân không hề thay đổi. Tính nhân dân thể hiện ngay trong tên gọi HĐND và UBND. Do vậy việc soạn thảo luật cần làm sâu sắc thêm tính nhân dân của chính quyền nhà nước, không thể vì quá đề cao chức năng quản lý hành chính nhà nước mà để phai mờ tính nhân dân của chính quyền nhà nước xã hội chủ nghĩa.

Đại biểu Lê Anh Sơn  (đoàn Nam Định) góp ý: “Chúng ta không nên và đừng bao giờ quên HĐND với tư cách là cơ quan dân cử đại diện cho nhân dân là thành quả của nền dân chủ, tất cả các nước người ta đều làm. Nước nào trước không có HĐND, bây giờ người ta đang chuẩn bị làm HĐND, ta thì lại bỏ đi. Tôi đề nghị lần này thảo luận Luật tổ chức chính quyền địa  phương thì cũng là lúc chúng ta tuyên bố, chấm dứt cuộc thí điểm không tổ chức HĐND”.

Chiều nay, Quốc hội làm việc tại Hội trường, biểu quyết thông qua Luật tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi); biểu quyết thông qua Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) và các Nghị quyết thi hành các Luật này. Các đại biểu Quốc hội cũng thảo luận về việc phê chuẩn Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người và về việc phê chuẩn Công ước của Liên Hợp Quốc về quyền của người khuyết tật./.