Chế độ ăn và hoạt động thể lực có thể tác động đến nguy cơ của ung thư

Ung thư vú: Nguy cơ ung thư vú tăng lên do một số các yếu tố mà không dễ thay đổi như:

– Có kinh nguyệt trước tuổi 12

– Không có con hoặc có con đầu tiên sau tuổi  30

– Mãn kinh muộn

– Gia đình có tiền sử ung thư vú

Có những yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú. Tăng cân nhiều lúc còn trẻ có tương quan với nguy cơ cao mắc ung thư vú sau khi mãn kinh. Rượu cũng là chất làm tăng nguy cơ gây ung thư vú đặc biệt đối với những phụ nữ mà lượng folate khẩu phần thấp (xem phụ lục).  

Hoạt động thể chất ở mức độ trung bình và cao làm giảm nguy cơ mắc ung thư vú. Giảm lượng chất béo trong khẩu phần ăn có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc ung thư vú mặc dù các nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng tác động này có thể là rất nhỏ.  

Lời khuyên tốt nhất cho việc giảm nguy cơ ung thư vú là:

– Khuyến khích các hoạt động thể chất từ 45 đến 60 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần.

– Hạn chế tăng cân trong suốt cuộc đời bằng cách hạn chế lượng calo ăn vào và tăng cường hoạt động thể chất hàng ngày

– Tránh và hạn chế sử dụng bia/rượu

Ung thư đại tràng

Nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao ở những người có họ hàng cũng bị ung thư đại tràng. Nguy cơ tăng ở những người hút thuốc lâu ngày và uống rượu. Nguy cơ mắc có thể giảm bằng cách sử dụng aspirin, các chất không steroid và các thuốc chống viêm khớp cũng như các hormone thay thế trong điều trị sau mãn kinh. Tuy nhiên các thuốc này cũng như các hormone thay thế này không được khuyến cáo để sử dụng phòng chống ung thư đại trực tràng vì các tác dụng không mong muốn của thuốc.  

Một số nghiên cứu chỉ ra những người thường xuyên hoạt động thể chất có nguy cơ mắc ung thư đại tràng thấp hơn. Béo phì làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng ở cả nam và nữ nhưng nguy cơ này dường như cao hơn ở nam. Chế độ ăn rau và quả thường làm giảm nguy cơ mắc trong khi ăn nhiều thịt đặc biệt là thịt đỏ các loại làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng.  

Một số các nghiên cứu chỉ ra canxi, vitamin D hoặc kết hợp cả hai giúp chống lại ung thư đại trực tràng. Nếu lượng canxi tiêu thụ nhiều sẽ làm tăng khả năng mắc ung thư tiền liệt tuyến. Một số nghiên cứu khuyên nam giới nên hạn chế lượng canxi tiêu thụ hàng ngày dưới 1,500 mg/ngày.

Những lời khuyên làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng bao gồm:

– Tăng cường độ và thời gian luyện tập thể lực

– Hạn chế tiêu thụ thịt đỏ hoặc thịt đã chế biến

– Tiêu thụ vừa đủ hàm lượng canxi.

– Ăn nhiều rau và quả

– Tránh không bị béo phì

– Tránh uống nhiều rượu

Ngoài ra, ở một số quốc gia Hội ung thư còn đưa ra hướng dẫn sàng lọc ung thư đại trực tràng định kỳ để xác định và loại bỏ các polyp để phòng tránh ung thư đại trực tràng.

Ung thư tiền liệt tuyến

Ung thư tiền liệt tuyến liên quan tới các hormon sinh dục nam nhưng cơ chế của các yếu tố dinh dưỡng làm tăng nguy cơ mắc loại ung thư này vẫn chưa được xác định rõ ràng. Một số nghiên cứu về chế độ ăn có nhiều loại rau nhất định (bao gồm cà chua, đậu…) hoặc cá có thể làm giảm nguy cơ mắc ung thư này. Có một số bằng chứng chứng tỏ rằng những thức ăn chứa các chất chống oxy hoá, vitamin E, selen, beta-carotene, và lycopene có thể làm giảm nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến. Hiệu quả của vitamin E và selen hiện đang được nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng lớn.

Một số các nghiên cứu cho thấy ăn nhiều thịt đỏ hoặc các sản phẩm từ sữa có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến. Uống bổ sung canxi liều cao làm tăng nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến thể hoạt động.  

Mặc dù mối tương quan giữa béo phì và ung thư tiền liệt tuyến chưa được xác định một cách rõ ràng, nhưng các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng ở nam giới mắc ung thư tiền liệt tuyến có tiên lượng xấu hơn khi có thừa cân. Hoạt động thể lực, đặc biệt là với các loại cường độ mạnh cho thấy có tác dụng hữu ích với các bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt.

Hiện nay, những lời khuyên tốt nhất làm giảm nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến bao gồm:

– Ăn nhiều rau và quả các loại mỗi ngày (ít nhất 300g/ngày)

– Hạn chế ăn hàng ngày các loại thịt đỏ và các sản phẩm từ thịt đỏ

– Duy trì lối sống khoẻ và cân nặng hợp lý

Ung thư dạ dày

Nhiều nghiên cứu chỉ ra ăn quả và rau tươi làm giảm nguy cơ mắc ung thư dạ dày trong khi nếu ăn nhiều loại thực phẩm ướp muối (như dưa muối, cá muối) sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Cũng có những bằng chứng thuyết phục rằng viêm dạ dày mạn tính do H.Pylori làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Tỷ lệ ung thư dạ dày cũng giảm khi ăn thức ăn được bảo quản lạnh và bảo quản làm cho thức ăn được tươi trong thời gian dài.

Số lượng các trường hợp bị ung thư dạ dày tại tất cả các nước trên thế giới có khuynh hướng giảm. Tỷ lệ mới mắc của ung thư dạ dày tăng trong những năm gần đây. Điều này có thể do việc tăng trào ngược dịch dạ dày in gastric reflux mà điều này có liên quan tới tình trạng béo phì.

Tại thời điểm này, những lời khuyên tốt nhất để giảm nguy cơ ung thư dạ dày bao gồm:

– Ăn nhiều rau và quả hàng ngày (ăn ít nhất 300g rau/ngày)

– Giảm lượng tiêu thụ thức ăn ướp muối

– Duy trì cân nặng có lợi cho sức khoẻ