Ủy ban Pháp luật của Quốc hội lấy ý kiến góp ý về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992

Nhiều ý kiến đánh giá Dự thảo sửa đổi HP 1992 đã kế thừa những giá trị khoa học về nội dung và kỹ thuật lập hiến của các bản HP trước, kế thừa thành tựu, kinh nghiệm xây dựng HP của các nước trên thế giới. Dự thảo sửa đổi đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn và định hướng phát triển đất nước hiện nay cũng như lâu dài, giải quyết được cơ bản những vấn đề vướng mắc, bất cập, tồn tại của thực tiễn đặt ra trong quá trình tổng kết việc thi hành HP năm 1992. Nội dung của Dự thảo thể hiện sự phù hợp với hệ thống pháp luật quốc tế, đáp ứng yêu cầu hội nhập, đặc biệt đã thể hiện rõ quan điểm tôn trọng quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Tuy nhiên có ý kiến đánh giá Dự thảo sửa đổi HP 1992 còn dài, cần cô đọng, ngắn gọn hơn, song phải khái quát được đầy đủ các nội dung cơ bản của HP. Dự thảo còn có những quy định chưa rõ ràng, đầy đủ; một số nội dung còn chồng chéo; một số điều trong Dự thảo diễn đạt chưa đảm bảo tính chất của đạo luật cơ bản; vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của một số cơ quan chưa được quy định rõ; cách hành văn cần trong sáng, dễ hiểu hơn; chưa thống nhất trong sử dụng các cụm từ như “theo quy định của pháp luật”; “theo luật định”; “do luật định” chưa chính xác trong cách dùng từ “công dân”, “mọi người” ở một số điều…

Bàn về lời nói đầu, đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng Dự thảo HP đã đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng và vai trò của nhân dân, cũng như thể hiện được đường lối đối nội, đối ngoại và định hướng phát triển của đất nước ta trong thời kỳ mới. Tuy nhiên theo đại biểu cần nghiên cứu viết gọn lại theo hướng chỉ rõ các mốc quan trọng của quá trình lập hiến, vai trò, nhiệm vụ của HP, nguyên tắc và mục đích bao trùm của HP lần này, đồng thời phải có tính khái quát cao, nêu bật được truyền thống yêu nước của dân tộc.

Về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân (Chương II) quy định nội dung “Mọi người có quyền sống” là quy định mới, tiến bộ, tuy nhiên theo đại biểu Trần Ngọc Vinh, viết như Dự thảo chưa đảm bảo được nội dung cần thiết về quyền được sống của con người. Đại biểu đề nghị cần xem xét bổ sung rõ hơn theo hướng nghiên cứu ghép Điều 21 và Điều 35 thành “Mọi người có quyền được sống, được đảm bảo an sinh xã hội”.

Đại biểu Nguyễn Văn Chiến (Bắc Ninh) nhận xét các Điều 15,16,18,19 và 20 trong Dự thảo HP là những quy định chung, trong khi đó Điều 17 quy định về quyền cụ thể của con người (quyền bình đẳng trước pháp luật). Vì vậy, đại biểu đề nghị chuyển nội dung Điều 17 xuống sau Điều 21 quy định về mọi người có quyền sống. Bàn về Điều 120 (về Hội đồng HP) đại biểu Nguyễn Văn Chiến cho rằng , Hội đồng HP chỉ có thẩm quyền đề nghị, kiến nghị, yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền ban hành xem xét lại, sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ văn bản quy phạm pháp luật khi phát hiện có vi phạm HP, mới chỉ là cơ chế giám sát, phản biện, chưa phải là cơ chế phán quyết. Theo đại biểu, quy định này không khác nhiều với chức năng của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội. Trên cơ sở phân tích, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu kỹ hơn về chế định này; xem xét việc giao cho Hội đồng HP thẩm quyền tạm đình chỉ hay đình chỉ thi hành văn bản có nội dung vi phạm HP chờ cơ quan có thẩm quyền xem xét, sửa đổi, bổ sung hay bãi bỏ.

Đại biểu Trần Tiến Dũng (Hà Tĩnh) cho rằng, quy định như khoản 2 Điều 120 thì Hội đồng HP chưa thực sự có quyền lực để thực thi nhiệm vụ bảo vệ HP. Đại biểu đề xuất phải giao đầy đủ quyền lực để Hội đồng HP phán quyết độc lập đối với những văn bản quy phạm pháp luật có nội dung vi phạm HP…