Hội nghị cấp cao ASEAN: Đoàn kết vì an ninh hàng hải ở biển Đông

      Chiều 25-4, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 22 tại Brunei đã ra Tuyên bố Chủ tịch, một lần nữa nhấn mạnh đến tầm quan trọng của hòa bình, ổn định và an ninh hàng hải ở biển Đông, khẳng định tiến trình xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) đang trên đà phát triển thuận lợi.

Các nhà lãnh đạo ASEAN tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN ngày 25-4.

Tôn trọng luật pháp quốc tế

Tuyên bố Chủ tịch của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 22 có đoạn: “Chúng tôi tái khẳng định những cam kết chung trong khuôn khổ Tuyên bố chung về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) nhằm đảm bảo giải pháp hòa bình cho các tranh chấp phù hợp với các nguyên tắc của luật pháp quốc tế được công nhậân rộng rãi, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, mà không cần phải đe dọa hay sử dụng vũ lực, thay vào đó tự kiềm chế trong hành xử”.

Theo tuyên bố, các lãnh đạo mong muốn tiếp tục can dự với Trung Quốc trong việc thực thi DOC một cách đầy đủ và hiệu quả, thông qua các hoạt động và dự án hợp tác chung đã được hai bên nhất trí trước đó. Chủ tịch ASEAN, Quốc vương Brunei Haji Hassanal Bolkiah cho biết ông lạc quan về những gì đạt được giữa 10 nước thành viên nhằm xúc tiến các cuộc đàm phán với Trung Quốc, mang lại triển vọng xán lạn cho vấn đề biển Đông. Các ngoại trưởng ASEAN dự kiến sẽ nhóm họp trước cuộc gặp với phía Trung Quốc về vấn đề biển Đông vào cuối năm nay. Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh cho biết các ngoại trưởng ASEAN sẽ thảo luận để thống nhất quan điểm chung trước khi bắt đầu cuộc họp với Trung Quốc.

Hãng tin AP nhận định hội nghị lần này chưa cho thấy bước tiến trong vấn đề biển Đông bởi phía Trung Quốc vẫn chưa cho thấy dấu hiệu rõ ràng về thời điểm nước này chấp nhận đàm phán Bộ quy tắc ứng xử giữa các bên ở biển Đông (COC).

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng ASEAN cần đoàn kết và phát huy tiếng nói chung vì hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải ở biển Đông; nhấn mạnh việc triển khai hiệu quả các cam kết và thỏa thuận đã có, trong đó có Tuyên bố 6 nguyên tắc của ASEAN về biển Đông và Tuyên bố cấp cao ASEAN – Trung Quốc kỷ niệm 10 năm DOC; giải quyết tranh chấp giữa các bên liên quan bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS, thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, tăng cường xây dựng lòng tin và sớm xây dựng COC.

Lạc quan

Rất nhiều các hãng tin nước ngoài cho rằng hội nghị lần này đã cho thấy tín hiệu lạc quan về những tiến bộ đạt được trong kế hoạch đầy tham vọng nhằm hợp nhất khu vực Đông Nam Á thành một cộng đồng kinh tế kiểu Liên minh châu Âu (EU). Tuyên bố Chủ tịch cũng nhận định các nước ASEAN đã thực hiện được 77,57% nội dung trong kế hoạch thành lập AEC vào năm 2015.

Các nhà lãnh đạo cũng nhất trí thúc đẩy cạnh tranh nội khối thông qua đẩy mạnh thương mại và đầu tư, coi đây là đòn bẩy tích cực cho tiến trình xây dựng AEC, đồng thời đưa ra một lộ trình thực hiện các sáng kiến hỗ trợ hoạt động thương mại và đầu tư trong khu vực. Về vấn đề này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh cần triển khai hiệu quả lộ trình xây dựng cộng đồng ASEAN trên cả 3 trụ cột: chính trị – an ninh, kinh tế và văn hóa – xã hội. Tăng cường kết nối ASEAN cả về hạ tầng, chính sách và người dân; tăng cường quan hệ với các đối tác; xây dựng một cộng đồng ASEAN gắn kết, thịnh vượng và hướng tới người dân, ngày càng phát huy vai trò và đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển ở khu vực.

Các nhà lãnh đạo ASEAN thể hiện quyết tâm đẩy mạnh hợp tác trong một số vấn đề an ninh của khu vực, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết lập cộng đồng chính trị – an ninh ASEAN, kêu gọi tăng cường nỗ lực hơn nữa trong chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia…