Ăn vịt mồng năm

        Năm nào cũng vậy, vào những ngày giáp tết Đoan Ngọ, mới tinh mơ sáng trên các nẻo chợ quê, chợ phố của xứ Quảng, từng đoàn xe máy, xe đạp chở đầy gà vịt đổ  về phục vụ nhu cầu ngày mồng năm.  Ngay từ mồng ba, mồng bốn các bà, các chị nội trợ đã  tranh thủ mua vịt, các chàng con rể hiếu thuận cũng mang biếu cha mẹ vợ cặp vịt.

       Có lẽ không phải tự nhiên hay tình cờ mà ăn thịt vịt trở thành tập tục của mọi nhà trong dịp tết Đoan Ngọ. Bước vào những ngày đầu tháng 5, khí trời trở nên oi bức, cơ thể người thường xuất hiện một số bệnh do thời tiết gây nên. Theo kinh nghiệm dân gian, vịt sống dưới nước có tính “âm và hàn” ăn vào mát, bổ dưỡng, có tác dụng quân bình nhiệt - hàn. Hơn nữa trong những ngày mùa Xuân - Hè lúa, nếp dồi dào, vịt có nhiều thức ăn, thịt dày, béo mà không dai. 

Thường người ta chọn vịt  từ sáu tháng trở lên, không ăn non như gà. Vịt dễ dàng được chế biến thành nhiều món như quay, hông, hầm,… Món nào cũng hấp dẫn nhưng có lẽ tiết canh, vịt luộc, cháo vịt là phổ biến và ngon lại phù hợp với tính cách giản đơn của người dân lao động. Ba món này nằm trong một “dãy liên hoàn” của quá trình làm và chế biến vịt.

Thơm ngon các món từ thịt vịt.

Thịt vịt luộc và cháo vịt làm rất đơn giản. Bỏ vịt vào nồi nước to sôi sùng sục, canh già lửa, nêm chút muối và một ít gừng để khử mùi vịt. Vịt luộc ngon nếu chín  không teo tóp mà vẫn còn phổng phao, da mỡ vàng óng, có mùi thơm đặc trưng. Vịt luộc chín rồi chặt miếng vừa ăn, chấm với nước mắm gừng.

Sau khi đã có nước luộc thịt  thì  nấu cháo; để lửa  nhỏ cho đến khi cháo đặc quánh. Cháo vịt thường nấu với nguyên liệu là gạo nếp pha lẫn đậu xanh và gạo tẻ; có thể thêm một ít gan, mề, lòng vào nồi sẽ ngon hơn. Húp một muỗng cháo, gắp miếng thịt vịt chấm nước mắm gừng ăn cùng chuối chát, khế chua, rau thơm,…. vị ngọt, chua, cay nồng  còn đọng mãi trong lòng người.

Thịt  vịt là món ăn phổ biến nhưng ngon miệng đúng nghĩa khi tự làm trong gia đình, nhất là vào những ngày nghỉ, ngày tết. Có lẽ vì vậy, thịt vịt đã  vượt ra ngoài phạm vi ý nghĩa của một món ăn thông thường mà đây còn là dịp để gia đình, bè bạn tụ tập cùng nhau làm và thưởng thức, từ đó thắt chặt hơn mối quan hệ tình thâm.