Động Thiên Đường không thể là sân khấu

Ban tổ chức Cuộc thi Hoa hậu Hòa bình quốc tế (M.G.I) 2017 đã quyết định chọn động Thiên Đường là nơi tổ chức phần thi trang phục truyền thống các dân tộc từ ngày 15 đến 19-10. Tất nhiên, việc Ban tổ chức ưng thuận địa điểm là một chuyện nhưng lạ là, tỉnh Quảng Bình cũng hết sức ủng hộ: Quảng Bình sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để Ban Tổ chức tổ chức thành công Cuộc thi Hoa hậu Hòa bình thế giới năm 2017, góp phần quảng bá hình ảnh Quảng Bình nói chung, du lịch nói riêng với bạn bè quốc tế.

Hình ảnh động Thiên Đường.

Cùng với đó, tỉnh sẽ giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành, doanh nghiệp liên quan trong việc phối hợp với Ban Tổ chức khảo sát địa điểm để hoàn thành công tác chuẩn bị, đáp ứng yêu cầu đề ra.

Nghe ra rất hợp lý, vì Cuộc thi Hoa hậu Hòa bình thế giới được cho là năm cuộc thi sắc đẹp có uy tín của quốc tế. Việt Nam đăng cai cuộc thi lần này tại ba địa điểm: Quảng Bình, Kiên Giang và TP Hồ Chí Minh. Có được một phần cuộc thi này tại Quảng Bình (phần thi trang phục dân tộc) với sự phủ sóng lớn ở nhiều đài truyền hình trên thế giới, hình ảnh Quảng Bình sẽ có nhiều cơ hội lan tỏa, tạo thêm điều kiện để quảng bá du lịch. Tinh thần hoan hỉ ủng hộ của lãnh đạo tỉnh Quảng Bình là rất đúng hướng và nhanh nhạy.

Tuy nhiên, việc chọn động Thiên Đường để tổ chức cuộc thi chung kết sắc phục dân tộc lại đặt ra một vấn đề khác, liên quan đến bảo tồn Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha- Kẻ Bàng.

Chắc chắn đơn vị quản lý động Thiên Đường và tỉnh Quảng Bình sẽ cam kết việc bảo vệ từng mảnh đá, ngọn lá, cành cây trong khu vực tổ chức…Chắn chắn, đơn vị tổ chức sẽ có nhiều lập luận bảo vệ sự an toàn nghiêm ngặt của hang động. Chắc chắn, nếu động Thiên Đường là sân khấu, bản thân vẻ đẹp mê hồn của nó cũng làm cho không gian trình diễn thêm lung linh…

Đáng tiếc, động Thiên Đường không thể là sân khấu của bất cứ sự kiện nào.

GS, TS Trần Lâm Biên cảnh báo: Tôi chưa biết kế hoạch cụ thể của tỉnh Quảng Bình họ định làm như thế nào khi muốn tổ chức cuộc thi Hoa hậu Hòa bình Quốc tế tại động Thiên Đường. Nhưng, với hàng nghìn người có mặt cùng lúc tại động, ánh đèn, sân khấu, âm thanh, tất cả các yếu tố kỹ thuật…sẽ ảnh hưởng tới không gian, cảnh quan trong động. Đấy là chưa nói đến ý thức của người đến xem cuộc thi, sẽ không phải ai cũng có ý thức giữ gìn giá trị di sản thế giới. Ai dám chắc là sẽ không có một số người cậy thạch nhũ, lấy viên đá, vốn dĩ đã bị lấy đi ít nhiều trước đó. Động Thiên Đường cũng là nơi không thể tùy tiện tổ chức sự kiện. Và động Thiên Đường được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới, đã nổi tiếng khắp thế giới được nhiều người biết đến. Nếu chúng ta tổ chức cuộc thi Hoa hậu Hòa bình quốc tế tại đây, liệu thế giới họ nghĩ chúng ta ứng xử với động Thiên Đường có văn hóa hay không? Hay chúng ta đang nghĩ cái lợi trước mắt mà quên đi cái lợi lâu dài?

Theo TS Đỗ Văn Trụ, Tổng Thư ký Hội Di sản văn hóa Việt Nam, chúng ta đã từng để chuyện này xảy ra tại Quảng Ninh, hang Sửng Sốt, đã có thời kỳ người ta cho làm đám cưới tại hang và đã nhận được rất nhiều ý kiến phản đối của các chuyên gia di sản văn hóa, của người dân. Những tác động xấu tới không gian, cảnh quan, môi trường của hang đã xảy ra. Lý do tiếp theo, nếu tổ chức ở trong động Thiên Đường sẽ tạo thành tiền lệ cho các hoạt động, sự kiện tiếp theo cũng muốn bắt chước tổ chức trong động. Hơn nữa tôi muốn nhắc nhở, khi tổ chức cuộc thi Hoa hậu tại động Thiên Đường, độ nguy hiểm, độ an toàn cho những người tham gia sẽ gặp rủi ro cao hơn nếu chúng ta tổ chức ở chỗ khác. Động Thiên Đường được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới. Tức động Thiên Đường không chỉ của riêng Việt Nam, Việt Nam chỉ là đại diện đứng ra bảo vệ, giữ gìn di sản này. Nếu chúng ta làm không tốt, thì UNESCO có thể sẽ tước danh hiệu nếu chúng ta vi phạm quy ước.

Bài toán cần cân nhắc thấu đáo giữa quảng bá du lịch và bảo tồn di sản luôn thời sự. Tầm nhìn ngắn hạn mang tính thời vụ trong kinh doanh du lịch với tầm nhìn dài hạn trong quản lý, nâng niu, bảo vệ nghiêm ngặt tài sản quý giá mà Mẹ Thiên nhiên ban tặng càng phải được xem xét kỹ càng. Cứ tư duy theo cách có cái gì tận dụng hết, tận thu hết, thì dần dần những vẻ đẹp hoang dã, thuần chất, những hồn cốt thiêng liêng, mê dụ sẽ nhanh chóng bị bào mòn bởi bàn tay khai thác vô giới hạn của con người.

Không tổ chức bất cứ sự kiện nào, đặc biệt là sự kiện có tính chất quảng diễn trong động Thiên Đường, động Phong Nha…là cách để chứng tỏ thái độ dứt khoát tôn trọng và giữ gìn Di sản nhân loại, tài sản quốc gia, dù có thể vì điều này, trong một chừng mực nào đó có ảnh hưởng chút ít về nguồn thu, về tính quảng bá. Nhưng nói như phát biểu của ông Nguyễn Hữu Hoài, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình: Phát triển du lịch ở Quảng Bình là không được nóng vội.

Và việc cho dừng ngay tổ chức sự kiện chung kết cuộc thi Hoa hậu Hòa bình thế giới trong động Thiên Đường chính là thể hiện sự điềm tĩnh, không nóng vội trong quảng bá, phát triển du lịch, để hướng đến sự bền vững, dài lâu cho việc khai thác du lịch tại Di sản Thế giới vô giá này.