Kỳ lạ bảng xếp hạng FIFA

       Một đội như tuyển VN không thi đấu nhiều tháng liền nhưng vẫn thăng hạng đều đặn, thậm chí có lúc tăng hơn 30 bậc và hiện vượt qua cả tuyển Bắc Ireland để xếp hạng 97 thế giới.

Báo chí Bắc Ireland than vãn: “Bây giờ chúng ta còn thua cả tuyển Việt Nam”. Thực tế, sự than vãn này có mặt đúng và không đúng. Thứ nhất, đúng là tuyển Bắc Ireland với những cầu thủ đang chơi bóng ở giải Ngoại hạng Anh và Scotland như Evans (M.U), Ferguson (Newcastle), Healy (Rangers), Aaron Hughes (Fulham) hay McAuley (West Brom)… rõ ràng là có đẳng cấp cao hơn hẳn tuyển VN với những cầu thủ mà tên tuổi chỉ ở tầm khu vực Đông Nam Á như Công Vinh, Thành Lương, Trọng Hoàng hay Văn Quyết, và hiện còn chưa có cả HLV trưởng mới sau khi ông Falko Goetz bị sa thải.

Ấy vậy mà tuyển Bắc Ireland (từng đứng trong tốp 30 thế giới cách đây 3 năm) giờ vẫn phải xếp sau tuyển VN trên bảng xếp hạng FIFA thì nghĩ cũng thật lạ, và không tránh khỏi vì sao báo chí nước này không than thở.

Tuy nhiên, không đúng ở chỗ FIFA chẳng quan tâm tới vấn đề đó, mà dựa vào công thức do họ đưa ra được tính trên thành tích thi đấu của các đội tuyển trong 4 năm qua để xếp hạng. Ban đầu, bảng xếp hạng FIFA có từ tháng 12.1992 đã rất lộn xộn, trải qua nhiều lần điều chỉnh và đến sau kỳ World Cup 2006 dù đã được xem là tương đối hoàn chỉnh nhưng vẫn xuất hiện sự khó hiểu và thiếu công bằng.

Với hệ thống tính điểm rất kỳ lạ, rắc rối và từng gây nhiều tranh cãi, FIFA trước sau vẫn bảo lưu công thức của mình: P = M x I x T x C. Trong đó, M là điểm cho kết quả trận đấu, đội thắng được 3 điểm, hòa 1 điểm và thua 0 điểm, trong trường hợp thắng phạt đền được tính 2 điểm và thua được 1 điểm; I là tầm quan trọng của trận đấu: giao hữu hoặc các giải nhỏ được tính hệ số 1.0, vòng loại World Cup hoặc vòng loại cấp liên đoàn ví dụ như Asian Cup, Euro… là 2.5, VCK cấp liên đoàn hoặc World Cup là 3.0, đá trận chung kết World Cup là 4.0; T là sức mạnh của đội đối đầu; còn C là sức mạnh của liên đoàn. Ví dụ như các đội ở khu vực châu Âu và Nam Mỹ có đẳng cấp cao hơn được tính hệ số: 1.00, khu vực CONCACAF là 0.88, AFC và CAF 0.86, OFC (châu Đại Dương) 0.85.

Dựa vào cách tính này, đội tuyển VN không thi đấu thời gian qua theo tính toán của FIFA đều luôn có số điểm bằng 0. Nhưng điểm số tháng hiện tại được tính cùng với toàn bộ các kết quả đã thi đấu trong vòng 4 năm trở lại (48 tháng) thì luôn có một lượng điểm tích lũy đáng kể (hiện là 347 điểm) để làm vốn, ví dụ như trận thắng Qatar 2-1, thắng Macau 6-0 và 7-1 ở vòng loại World Cup hồi năm ngoái… Trong khi đó, các đội tuyển khác như Bắc Ireland hay trong khu vực là Thái Lan tụt hạng thê thảm vì thi đấu rất nhiều và thua cũng nhiều. Do đó, theo cách tính trên của FIFA, họ không những không được cộng điểm mà còn bị mất điểm tích lũy (tính từ thời điểm công bố trở về trước 48 tháng) nên bị các đội khác (không thi đấu) qua mặt và đương nhiên bị tụt hạng.

Vì vậy, trừ các trường hợp như đội tuyển Zambia vừa vô địch Cúp các quốc gia châu Phi đã làm cú đại nhảy vọt trên bảng xếp hạng FIFA lên hạng 40, với trường hợp tuyển VN từng tăng 35 bậc hồi cuối năm ngoái lọt vào tốp 100 và duy trì cho đến nay dù không thi đấu là nhờ trong thời điểm đó có rất nhiều đội trên thế giới bị mất điểm đã tích lũy nên bị tụt lại trong hệ thống tính điểm còn nhiều chỗ rất nhập nhằng và phi lý của FIFA.