Thuốc trị Covid-19 – “người thay đổi cuộc chơi”

Đặt mua trước khi được phê chuẩn

Tính đến thời điểm này, Molnupiravir – thuốc kháng virus SARS-CoV-2 bằng đường uống được sử dụng để điều trị Covid-19 ở người lớn do Hãng dược phẩm Merck & Co (Mỹ) sản xuất – được đánh giá là nhân tố tiềm năng giúp nhân loại sớm chấm dứt cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu, nhất là với những đối tượng thuộc nhóm không thể tiêm hoặc cần hoãn tiêm vaccine.

Các nghiên cứu cho thấy, loại thuốc này là phương pháp điều trị đầu tiên dành cho các bệnh nhân mắc Covid-19 thể nhẹ, giúp làm giảm một nửa nguy cơ tử vong hoặc nhập viện ở những người có nguy cơ mắc các biến chứng nặng nhất. Ngoài ra, thuốc cũng có hiệu quả với các biến thể của virus SARS-CoV-2 như Gamma, Delta và Mu. Không giống các phương pháp điều trị khác, sản phẩm của Merck mở ra cách điều trị Covid-19 tại nhà và bệnh nhân không cần phải nhập viện, qua đó giảm áp lực cho hệ thống y tế.

Sau khi đạt được những tiến bộ nhất định trong chương trình tiêm chủng vaccine Covid-19, nhiều nước đã bắt đầu nhanh chân đặt hàng “vũ khí” mới nhất trong cuộc chiến chống đại dịch này. Anh đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới phê duyệt loại thuốc này vào đầu tháng 11. Sau Anh và Mỹ (đặt mua từ hồi tháng 6), thì trong lúc chờ đợi được phê duyệt, đã có gần chục quốc gia và vùng lãnh thổ ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương ký hợp đồng hoặc đang trong quá trình đàm phán để mua Molnupiravir, gồm: Australia, Pháp, Philippines, Malaysia, Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan và ngày 14-11 vừa qua là Ba Lan.

Sau Molnupiravir của Merck & Co, ngày 5-11, Hãng dược phẩm Pfizer (Mỹ) cho biết, kết quả thử nghiệm tạm thời cho thấy loại thuốc kháng virus dạng viên đang thử nghiệm của công ty này là Paxlovid đã chứng minh giảm tới 89% nguy cơ nhập viện hoặc tử vong đối với những người trưởng thành có nguy cơ mắc Covid-19 nặng. Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết, nước này đã đặt mua và sẽ sở hữu hàng triệu liều Paxlovid nếu thuốc này cuối cùng cho thấy hiệu quả cao. Nhiều quốc gia cũng đã đặt mua thuốc trị Covid-19 của Pfizer. Theo Reuters, hồi đầu tháng, Anh thông báo đã đặt mua 250.000 toa thuốc điều trị Covid-19 của Pfizer.

Chạy đua sản xuất

Pfizer bắt đầu phát triển thuốc Paxlovid từ tháng 3-2020 và đang chuẩn bị đệ trình Paxlovid lên Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm (FDA) của Mỹ để phê duyệt, trong khi Molnupiravir đang chờ FDA (Mỹ) cấp phép sử dụng khẩn cấp. Trong khi nhiều nước đã đặt mua những loại thuốc còn đang chờ được cấp phép như 2 loại thuốc trên, thuốc kháng virus Remdesivir do Công ty Gilead Sciences sản xuất là loại thuốc đầu tiên và duy nhất cho đến thời điểm hiện nay được FDA phê chuẩn hoàn toàn cho phép sử dụng để điều trị Covid-19.

Hôm 11-11, Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA) cũng đã  phê chuẩn cho việc dùng 2 loại thuốc kháng thể đơn dòng để điều trị Covid-19. Đó là thuốc Ronapreve (hay còn gọi là Regen-Cov), do Công ty Roche (Thụy Sĩ) và Công ty Regeneron (Mỹ) sản xuất và Regkirona do Hãng dược Celltrion của Hàn Quốc sản xuất. Theo EMA, Ronapreve và Regkirona là những thuốc kháng thể đơn dòng đầu tiên nhận được đánh giá tích cực cho việc điều trị Covid-19. Bên cạnh đó, EMA khuyến nghị dùng Ronapreve cho những bệnh nhân Covid-19 từ 12 tuổi trở lên, có nguy cơ diễn tiến nặng. Trước đó, ngày 9-11, Cơ quan Quản lý dược phẩm Australia (TGA) đã đồng ý cho phép đăng ký sử dụng kháng thể Evusheld của Công ty AstraZeneca (Australia). Loại thuốc này cũng đang chờ được phê chuẩn dùng khẩn cấp ở Mỹ.

Theo New York Times, hiện có gần 20 loại thuốc trị Covid-19 thành công một cách rõ ràng và đã có hàng triệu người được cứu sống, nhưng đều được khuyến cáo phải điều trị theo phác đồ và ý kiến của chuyên gia y tế đối với từng loại thuốc. Như Regen-CoV được FDA phê chuẩn cho phép sử dụng đối với những người sống và làm việc trong môi trường phơi nhiễm SARS-CoV-2, những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ và vừa nhưng có khả năng tiến triển nặng.

Sotrovimab do Công ty Dược phẩm GSK của Anh và Công ty công nghệ sinh học Vir Biotechnology của Mỹ sản xuất, được Ủy ban Dược phẩm dành cho người của châu Âu kết luận “có thể được sử dụng điều trị cho những bệnh nhân Covid-19 không phải nhập viện nhưng có nguy cơ tiến triển nặng”. FDA cũng đã phê chuẩn cho phép sử dụng Sotrovimab điều trị bệnh nhân Covid-19 có triệu chứng nhẹ và vừa.

Theo Endpoint News, tháng 10 vừa qua, GSK và Vir Biotechnology đã ký hợp đồng sản xuất Sotrovimab trị giá 280 triệu USD với Chính phủ Mỹ. Dexamethasone – là dược phẩm corticosteroid có tác dụng điều trị chứng thấp khớp, hen phế quản, phổi tắc nghẽn mãn tính…, được sử dụng nhiều ở Anh và đã được chứng minh giúp giảm 1/3 tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân Covid-19 tiến triển nặng.

Các thuốc kháng thể đơn dòng có Bamlanivimab và Etesevimab do Công ty dược phẩm Eli Lilly của Mỹ sản xuất, cho kết quả tốt khi kết hợp của 2 loại thuốc kháng thể đơn dòng này lại để chống biến thể Delta. Thuốc kháng thể đơn dòng AZD7442 của AstraZeneca, Baricitinib của Hãng Olumiant và Tocilizumab của Hãng Actemra… là các loại thuốc được FDA đánh giá có triển vọng. Giống như Tocilizumab, thuốc Baricitinib của Hãng Olumiant có thể sử dụng điều trị cho bệnh nhân thể nặng vì thuốc này giúp giảm mức độ nặng của các triệu chứng và giảm thời gian nằm viện cũng như giảm nguy cơ tử vong.

Trong bối cảnh trên toàn cầu đang thiếu thuốc Tocilizumab, hồi đầu tháng, New Zealand cũng đã bổ sung Baricitinib vào danh mục các thuốc điều trị Covid-19 tại nước này. Baricitinib là loại thuốc thứ 5 mà New Zealand có được, cùng với Remdesivir, Tocilizumab, Molnupiravir và Ronapreve trong danh mục các loại thuốc mà bác sĩ có thể kê đơn cho những người có các triệu chứng bệnh Covid-19, dù các thuốc này chưa được Cơ quan An toàn y học của New Zealand (Medsafe) phê duyệt sử dụng chữa trị Covid-19.

Nhật Bản là điểm sáng nhất trong bức tranh tình hình dịch Covid-19 toàn cầu khi những ngày qua, nước này lần đầu không có ca tử vong kể từ tháng 8-2020. Theo các chuyên gia, nguyên nhân khiến số ca tử vong ở Nhật Bản giảm mạnh chủ yếu là nhờ những tiến bộ trong chương trình tiêm phòng Covid-19 và đưa vào sử dụng các loại thuốc điều trị, trong đó có hỗn hợp kháng thể đơn dòng Ronapreve để chữa trị cho các bệnh nhân Covid-19 ngoại trú tại một số cơ sở y tế giới hạn.

Ngoài Molnupiravir, Singapore cũng đã tìm ra hỗn hợp thuốc tiềm năng chống lại biến thể Delta. Đó là Molnupiravir và Ridgeback Biotherapy kết hợp với Baricitinib. Hỗn hợp này có thể ức chế mạnh mẽ virus SARS-CoV-2 và có thể phù hợp để đánh giá thêm về mặt lâm sàng.

Mới đây, theo trang PR Newswire, các nhà khoa học Anh ở Công ty Raphael Labs cũng đã phát triển một loại thuốc xịt mũi có tên là pHOXWELL giúp giảm đáng kể khả năng mắc Covid-19. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, loại thuốc xịt mũi này giết chết virus SARS-CoV-2 trong 30 giây.

Nguồn SGGP